USTAVNOPRAVNE POSLEDICE VANREDNOG STANJA U FRANCUSKOJ (2015-2017)

Ključne reči: Francuska, vanredno stanje, predsednik Republike, krizna ovlašćenja

Apstrakt

Trajanje vanrednog stanja u razdoblju od gotovo pune dve godine predstavlja događaj bez presedana u istoriji važenja ustavnog akta Pete francuske republike. Pored toga što je trajalo neprimereno dugo, u toku vanrednog stanja oslabljeni su sudski i parlamentarni mehanizmi kontrole postupanja predsednika Republike i policijskih i bezbednosnih snaga, a izvršna vlast pokazala je težnju za vršenjem preteranog obima ovlašćenja. Uz to, osnovna prava pojedinaca, i to ne samo ona koja služe garantovanju pravičnog krivičnog postupka, pretrpela su ograničenja koja ne mogu uvek da budu pravdana interesom zaštite najviših državnih vrednosti. Ove činjenice prete da poremete neke od osnovnih postavki ustavnog uređenja Francuske. Ispitivanje stvaranja pravnih i faktičkih uslova za takav preobražaj tema je ovog rada.

Reference

Brasme P., Histoire de la République française et de ses présidents, Rennes 2007.

Fédération internationale des ligues des droits de l’Homme (FIDH) – France, Rapport de mission internationale d’enquête, Mesures antiterroristes contraires aux droits humans: Quand l’exception devient la règle, jun 2016/N. 676f.

Formery S.-L., La Constitution commentée : article par article, Paris 2016.

Gaïa P., Ghevontian R., Melin-Soucramanien F., Oliva E., Roux A., Les grandes décisions du Conseil constitutionnel, Paris 2016.

Jovanović M., „Polupredsednički režim Francuske V Republike“, u: Uvod u pravo Francuske (ur. Oliver Nikolić, Vladan Petrov), Beograd 2013.

“Macron v jihadism: Two years after Bataclan, France ponders how to fight terrorism”, The Economist, 11.11. 2017.

Zarka J.-C., Le Président de la Ve République, Paris 2006.

Pravni izvori

Evropska konvencija o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda, https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_SRP.pdf, 08.04.2018.

Predlog Zakona kojim se osnažuju unutrašnja bezbednost i borba protiv terorizma,https://www.legifrance.gouv.fr/afchTexteArticle.do;jsessionid=F6A0E782F308352A7B4E2D3C2268559A.tplgfr30s_3?idArticle=JORFARTI000035932818&cidTexte=JORFTEXT000035932811&dateTexte=29990101&categorieLien=id, 06.04.2018.

Ustav Francuske Pete Republike od 1958. godine, http://www.assemblee-nationale.fr/connaissance/constitution.asp, 01.04.2018.

Ustavna povelja od 1814., http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-constitutionnel/francais/la-constitution/les-constitutions-de-la-france/charte-constitutionnelle-du-4-juin-1814.5102.html, 17.04.2018.

Zakon kojim se osnažuju unutrašnja bezbednost i borba protiv terorizma, Loi n° 2017-1510 du 30 octobre 2017 renforçant la sécurité intérieure et la lute contre le terrorisme, https://www.legifrance.gouv.fr/eli/loi/2017/10/30/INTX1716370L/jo/texte, 12.04.2018.

Zakon kojim se produžava primena Zakona o vanrednom stanju, Loi n° 2016-1767 du 19 décembre 2016 prorogeant l’application de la loi n° 55-385 du 3 avril 1955 relative à l’état d’urgence,https://www.legifrance.gouv.fr/afchTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000033651975&categorieLien=id, 10.04.2018.

Zakon o unutrašnjoj bezbednosti, Code de la sécurité intérieure, https://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do?cidTexte=LEGITEXT000025503132, 06.04.2018.

Zakon o vanrednom stanju, Loi n° 55-385 du 3 avril 1955 relative à l’état d’urgence, https://www.legifrance.gouv.fr/afchTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000695350, 05.04.2018.

Internet izvori

“Assembly votes to write state of emergency into constitution”, http://en.rf.fr/general/20160209-french-lower-house-votes-write-state-emergency-constitution, 05.04.2018.

Chrisafs A., “France under frst nationwide state of emergency since 1961”, https://www.theguardian.com/world/2015/nov/16/france-nationwide-state-of-emergency, 05.04.2018.

“Cibles, auteurs …, radiographie des 78 projets d’attentat recensés en France depuis 2013 : Quatre années de menace terroriste”, http://www.lemonde.fr/les-decodeurs/visuel/2018/03/30/2013-2018-la-radiographie-du-terrorisme-en-france_5278743_4355770.html, 06.04.2018.

“Deux jours après les attentats : la France en deuil, un assaillant recherché”, http://www.lemonde.fr/attaques-a-paris/article/2015/11/15/pendant-quel-enquete-se-poursuit-la-france-se-recueille_4810269_4809495.html, 04.04.2018.

“Etat d’urgence et article 16 : Pourquoi Holland veut-il réviser la Constitution”,http://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2015/11/16/etat-durgence-et-article-16-pourquoi-hollande-veut-il-reviser-la-constitution_4811353_4355770.html, 06.04.2018.

“France to extend state of emergency until presidential election”, https://www.theguardian.com/world/2016/dec/14/french-parliament-votes-to-extendstate-of-emergency-until-after-2017-elections, 04.04.2018.

Jacob E., “État d’urgence : chronique d’un dispositif contesté”, http://www.lefgaro.fr/politique/ 2017/07/03/01002-20170703ARTFIG00306-etat-durgence-chronique-d-un-dispositif-conteste.php, 06.04.2018.

Jacquin J.-B., Pascal J., “Deux ans après, la fn de l’état d’urgence”, http://www.lemonde.fr/police-justice/article/2017/10/31/lafn-de-l-etat-d-urgence_5208400_1653578.html, 08.04.2018.

Kassem R., “France’s Real State of Emergency”, The New York Times, Aug 4, 2016, https://www.nytimes.com/2016/08/05/opinion/frances-real-state-of-emergency.html, 05.04.2018.

“Macron acte la fn de l’état d’urgence, remplacé par la loi antiterroriste”, https://www.ladepeche.fr/article/2017/10/30/2675500-macron-signe-loiantiterroriste-entre-vigueur-mardi.html, 04.04.2018.

Odluka Ustavnog saveta, Décision n° 2017-624 QPC du 16 mars 2017, JORF n°0065 du 17 mars 2017 texte n° 67, http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-constitutionnel/francais/les-decisions/acces-par-date/decisions-depuis-1959/2017/2017-624-qpc/decision-n-2017-624-qpc-du-16- mars-2017.148771.html, 11.04.2018.

Paye J.-C., “Sovereignty and the State of Emergency: France and the United States”, 01.01.2017, https://monthlyreview.org/2017/01/01/sovereignty-and-the-state-of-emergency, 05.04.2018.

Platiau C., “French parliament extends state of emergency after IS Paris attacks“, http://en.rf.fr/france/20151119-french-parliament-extends-stateemergency-after-paris-attacks, 05.04.2018

Tekst predloga Ustavnog zakona o zaštiti Nacije (Projet de loi constitutionnelle de protection de la Nation), http://www.assemblee-nationale.fr/14/ta/ta0678.asp (verzija koja je bila pred članovima Narodne skupštine), 05.04.2018, odnosno http://www.senat.fr/petite-loi-ameli/2015-2016/395.html, 05.04.2018 (verzija o kojoj je trebalo da se izjasne članovi Senata). On je pripremljen na osnovu „Izveštaja Odbora za ustavne zakone, zakonodavstvo i opšte upravljanje Republike o Nacrtu Ustavnog zakona br. 3381 o zaštiti Nacije“ (Izveštaj, koji sadrži preko 200 strana teksta (više od 80 hiljada reči), http://www.assemblee-nationale.fr/14/rapports/r3451.asp, 06.04.2018).

Objavljeno
2018-10-24
Sekcija
Originalni naučni rad