DIVERZIONI MEHANIZMI POSTUPANJA PREMA MALOLETNICIMA U ŠKOTSKOJ – MOGUĆNOSTI ZA PRIMENU ODREĐENIH ISKUSTAVA U SRBIJI

Milica D. Kovačević; Danica V. Vasiljević Prodanović

doi:10.5937/spz64-25413

Milica D. Kovačević
e-mail: milica.kovacevic@fasper.bg.ac.rs
Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Univerzitet u Beogradu, Srbija
Danica V. Vasiljević Prodanović
e-mail: vp.danica@gmail.com
Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Univerzitet u Beogradu, Srbija

DOI: https://doi.org/10.5937/spz64-25413

Ključne reči: diverzi one mere, maloletni učinioci krivičnih dela, Škotska

Apstrakt

Diverziono postupanje prema maloletnim učiniocima krivičnih dela, odnosno izbegavanje ili skretanje krivičnog postupka, predstavlja jedan od ključnih standarda za koje plediraju relevantni međunarodni dokumenti. Među onima koji imaju višedecenijsko iskustvo u reagovanju na maloletnički kriminalitet mimo standardnog krivičnog postupka ističe se Škotska, čiji se pravni sistem odlikuje veoma specifičnim rešenjima u ovoj oblasti, bitno drugačijim od onih postojećih u ostatku Ujedinjenog Kraljevstva. S obzirom na to da i srpski pozitivni propisi insistiraju na primeni diverzionih mehanizama, kako kroz primenu načela oportuniteta, tako i kroz primenu vaspitnih naloga, postavlja se pitanje da li su određena iskustva Škotske primenljiva u Srbiji, te da li su ova dva sistema uporediva. Stoga su izlaganja u radu posvećena upoznavanju sa osnovama škotskog sistema poznatog kao Children’s Hearings, a kako bi se izdvojile njegove dobre i slabe strane. Primenjeni su normativni, istorijski i komparativni metod. Cilj rada jeste da se izdvoje određene preporuke koje bi mogle biti relevantne za buduće postupanje prema maloletnim prestupnicima.

Reference

Literatura

Bugarski, T. 2015. Vaspitni nalozi kao diverzioni model postupanja i njihova primena u praksi Višeg javnog tužilaštva i Višeg suda u Novom Sadu. Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, 1, pp. 89-116.

Elrod, P. & Ryder, P. 2011. Juvenile Justice, A Social, Historical and Legal Perspective. Sudbury (Massachusetts): Jones and Bartlett Publishers.

Fairchild, G. et al. 2013. Evaluating and Reformulating the Developmental Taxonomic Theory of Antisocial Behavior. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 9, pp. 924–940.

Fox, S. 1974. Juvenile Justice Reform: Inovations in Scotland. The American Criminal Law Review, 12, pp. 61-102.

Howell, J. 2003. Preventing and Reducing Juvenile Delinquency. Thousand Oaks: Sage publications.

Igrački, J. & Ilijić, Lj. 2016. Kriminalitet maloletnika – Stanje u svetu i Srbiji. Strani pravni život, 60(1), pp. 185-200.
Inspectorate of Prosecution in Scotland. 2018. Thematic Report on the Prosecution of Young People. Glasgow: Scottish Government.

Kovačević, M. & Turanjanin, V. 2014. Pravo maloletnika na slobodu i bezbednost u praksi Evropskog suda za ljudska prava – Privilegovani ili jednaki?. Strani pravni život, 58 (2), pp. 307-324.

Kovačević, M. 2015. Diverzioni koncept postupanja prema maloletnim učiniocima krivičnih dela. Pravni zapisi, 6(1), pp. 110-125.

Kovačević, M. 2018. Delinkvencija i pravna reakcija. Beograd: Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju.

Lightowler, C., Orr, D. & Vaswani, N. 2014. Youth Justice in Scotland: Fixed in the Past or Fit for the Future?. Glasgow: Centre for Youth and Criminal Justice.

Marković, R. 2014. Devolucija u Ujedinjenom Kraljevstvu. Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, 62(2), pp. 5-30.

McAra, L. & McVie, S. 2010. Youth crime and justice: Key messages from the Edinburgh Study of Youth Transitions and Crime. Criminology & Criminal Justice, 2, pp. 179-209.

Mofitt, T. 1993. Adolescence-Limited and Life-Course-Persistent Antisocial Behavior: A Developmental Taxonomy. Psychological Review, 4, pp. 674-70 1.

Republički zavod za statistiku Republike Srbije. 2014. Maloletni učinioci krivičnih dela u Republici Srbiji, 2013. Beograd.

Republički zavod za statistiku Republike Srbije. 2015. Maloletni učinioci krivičnih dela u Republici Srbiji, 2014. Beograd.

Republički zavod za statistiku Republike Srbije. 2016. Maloletni učinioci krivičnih dela u Republici Srbiji, 2015. Beograd.

Republički zavod za statistiku Republike Srbije. 2017. Maloletni učinioci krivičnih dela u Republici Srbiji, 2016. Beograd.

Republički zavod za statistiku Republike Srbije. 2018. Maloletni učinioci krivičnih dela u Republici Srbiji, 2017. Beograd.

Republički zavod za statistiku Republike Srbije. 2019. Maloletni učinioci krivičnih dela u Republici Srbiji, 2018. Beograd.

Ristanović-Nikolić, V. 2014. Određenje pojma i njegove konsekvence: kriminalitet maloletnika ili maloletnička delinkvencija?. U: Nikolić-Ristanović, V. & Stevković, Lj. (ur.), Maloletnička delinkvencija u svetu i Srbiji. Beograd: Prometej, pp. 7-12.

Rutherford, A. & McDermott, R. 1976. National Evaluation Program Phase I Summary Report- Juvenile Diversion. Washington: National Institute of Justice.

Satarić, N. & Obradović, D. 2014. Analiza napretka primene vaspitnih naloga i alternativnih krivičnih sankcija u sistemu maloletničkog pravosuđa u Srbiji. Beograd: International Management Group.

Scottish Executive. 2005. The Children’s Hearings System. Edinburgh.

Scottish Government. 2013. Children’s Hearings Handbook. Edinburgh.

Stanković, G. 1978. Obustavljanje parnične delatnosti radi pokušaja poravnanja pred mirovnim većem. Zbornik radova Pravnog fakulteta u Nišu, 18, pp. 247-262.

Stevanović, I. 2006. Nova zakonska rešenja o maloletnicima: značaj alternativa institucionalnom tretmanu. Temida, 9(1), pp. 61-66.

Škulić, M. 2011. Maloletničko krivično pravo. Beograd: Pravni fakultet.

Vasiljević, D. 2008. Vaspitni nalozi i posebne obaveze sa posebnim osvrtom na ulogu škole. U: Matejić-Đuričić, Z. (ur.), Poremećaji ponašanja u sistemu obrazovanja. Beograd: Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, pp. 359-373.

Internet izvori

Scottish Parliamentary Corporate Body. 2017. The Children’s Hearings System - Taking Stock of Recent Reforms, 5th Report. Dostupno na: http://www.parliament.scot/ S5_Education/Reports/ESS0520 1 7R05.pdf, (pristup 20. 2. 2020).